Tijdens kerstnacht in 1979 werden twaalf honden bevrijd uit een proefdierenlaboratorium van onderzoeksinstituut TNO in Zeist. 'Operatie Snoopy' was de eerste actie van het Dierenbevrijdingsfront en luidde het begin in van radicaal dierenrechtenactivisme in Nederland.

Het welzijn van dieren staat voor dierenrechten­activisten centraal. Daarnaast willen zij ook rechten toekennen aan dieren, soms zelfs gelijke rechten voor mens en dier. Mensen die zich inzetten voor dieren­rechten hebben vaak een vegetarische (het niet eten van vlees) of veganistische leefstijl (geen producten gebruiken die van dieren afkomstig zijn). De bio-industrie (het op zeer grote schaal houden van dieren als varkens, kippen en koeien), het lot van proefdieren en het gebruik van bont zijn de voornaamste speer­punten van dierenrechtenactivisten.

De meeste dierenrechten­activisten proberen via demonstraties, lobbyen, petities en flyeren hun idealen kenbaar te maken aan de wereld. Maar sommige activisten gaan een stap verder: zij bevrijden dieren, bekladden winkels die producten verkopen waar bont in is verwerkt of waarvan het vlees dieronvriendelijk is, gooien ruiten in, stichten brand, of bedreigen mensen die bijvoorbeeld werkzaam zijn in de bio-industrie of bij proefdiercentra. In sommige gevallen wordt zelfs fysiek geweld gebruikt. Dat dit steeds vaker gebeurt is al meerdere malen onderwerp van discussie geweest in de Tweede Kamer.

Volgens de Nederlandse geheime dienst, de AIVD, spreekt men van dierenrechtenactivisme als 'personen of groeperingen binnen de grenzen van de wet, streven naar verbetering van dierenrechten'. Als actievoerders bewust de wet overtreden en daarbij (gewelddadige) illegale acties plegen, dan spreekt men over 'dierenrechtenextremisme'. In het ergste geval, als uit ideologische motieven geweld wordt gepleegd, op grote schaal mensen angst wordt aangejaagd of geprobeerd wordt de maatschappij te ontwrichten, spreekt men van terrorisme.

De bekendste ondergrondse dierenrechtengroep is het Dieren­bevrijdings­front. Net als het Engelse Animal Liberation Front (ALF), opereert het Dierenbevrijdingsfront op geheimzinnige wijze. Het is geen officiële organisatie, maar meer een groep cellen (zelfstandig opererende, kleine groepjes mensen) die onder een gemeenschappelijke naam verschillende acties opeisen. Terwijl de eerste actie in 1979 nog enigszins 'onschuldig' te noemen was, werden de acties in de loop der jaren steeds heftiger. Dieren werden in steeds grotere aantallen bevrijd, vossen werden met autolak bespoten om de huiden nutteloos te maken voor de bontindustrie en wildtrofeeën van de Koninklijke familie werden gestolen.

De dierenrechtenbeweging heeft een groeiend aantal sympathisanten; steeds meer mensen worden lid van organisaties die zich inzetten voor dierenrechten en –welzijn, en een groeiend aantal Nederlanders kiest voor een vegetarische leefstijl. In 2002 werd de Partij voor de Dieren (PvdD) opgericht, die de belangen van dieren maar ook van natuur en milieu centraal stelt. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2006 kreeg de partij twee zetels en werd daarmee de eerste partij ter wereld in het parlement die het welzijn van dieren als hoofdthema heeft. Tegelijkertijd heeft het imago van de dierenrechtenbeweging de laatste jaren flinke schade opgelopen door de steeds fellere acties van extremistische cellen, met als dieptepunt de moord op politicus Pim Fortuyn in 2002 door activist Volkert van der Graaf. Hoewel hij individueel handelde, werd er in de media veelvuldig op gewezen dat Van der Graaf uit de milieu- en dierenbeweging komt.

Een andere bekende dierenactivist die de laatste jaren meerdere malen in de publiciteit kwam is Peter Janssen, beter bekend als de Vegan Streaker.
Door half ontkleed op drukke locaties en in tv-program-ma's op te duiken, probeert hij aandacht te krijgen voor het welzijn van dieren. In juni 2010 is hij veroordeeld voor zijn betrokkenheid bij het vrijlaten van nertsen.

Dierenrechtenactivisme wordt vaak ook als links activisme gezien, hoewel dierenrechtenactivisten benadrukken dat links of rechts er in de strijd voor dierenrechten niet toe doet. De laatste jaren is dierenrechtenactivisme overigens steeds meer door rechtse bewegingen eigen gemaakt, zoals door bijvoorbeeld de actiegroep Met de Dieren tegen de Beesten.

Er zijn talloze dierenrechtenorganisaties en groeperingen die zich legaal inzetten voor dierenrechten en -welzijn. Bekende organisaties zijn Greenpeace, Bont voor Dieren, Stichting Proefdiervrij en Stichting Wakker Dier. Volgens de AIVD lopen dierenrechtenactivisme en dierenrechtenextremisme soms door elkaar. Als voorbeeld noemt de geheime dienst Respect voor Dieren, Anti Dierproeven Coalitie en Stop Huntington Animal Cruelty-Nederland.
De AIVD meldt in het rapport: 'In het publieke domein voeren deze organisaties acties die binnen het wettelijk toegestane blijven. Personen die bij deze organisaties zijn aangesloten ontplooien daarnaast ondergronds echter ook heimelijke en gewelddadige acties'. Volgens Robert Molenaar (Campagneleider Anti Dierproeven Coalitie), die voor ANGRY is geïnterviewd, is dat bij zijn organisatie niet het geval en is het erg lastig om tegen de beschuldiging in te gaan.

Dierenrechtenorganisaties proberen hun boodschap zowel via de reguliere media naar voren te brengen, als via hun eigen kanalen.

De Anti Dierproeven Coalitie heeft bijvoorbeeld een website, een eigen Youtube kanaal en een hyvespagina. Deze film op hun website gaat bijvoorbeeld over hun campagnes tegen dierproefcentra.

Een Dier Een Vriend (EDEV) heeft naast een website ook een hyvespagina. Deze film gaat over de actie die EDEV organiseerde tegen het ruimen van veertigduizend geiten.

Ook Bont Voor Dieren heeft naast een eigen website een Youtube kanaal. De organisatie maakte in 2010 deze film over de bontindustrie.

Op internet zijn veel filmpjes te vinden waarin acties van het Animal Liberation Front (Dierenbevrijdingsfront) verheerlijkt worden.

April 2009 verscheen het AIVD rapport Dierenrechten-extremisme in Nederland. Na verschijning werd er in de media veel aandacht aan besteed, waaronder in een reportage van EenVandaag: 'AIVD: dierenactivisme steeds gewelddadiger', in het artikel 'Geweld radicaal dierenactivisme neemt toe' in het NRC Handelsblad en het artikel 'Kamer achter harde aanpak illegale dierenactivisten'. Marianne Thieme, lijsttrekker van de Partij van de Dieren, schreef een opiniestuk over de kwestie.

Elsevier publiceerde in 2003 al een uitgebreid achtergrondartikel over gewelddadig dierenrechten- activisme: Beesten van mensen - Volkert en zijn vrienden.

NRC Handelsblad publiceerde in 2003 het artikel De radicalisering van de dierenbeschermers. Hierin komt onder andere Henny Velthorst, een van de grondleggers van het Dierenbevrijdingsfront, aan het woord over het steeds gewelddadiger wordende dierenrechtenactivisme.

Ook de Vegan Streaker is de laatste jaren veel in de media geweest.

De Nieuwe Revu maakt in 2009 een reportage over een nertsenbevrijding. Naar aanleiding van de reportage worden de fotograaf Chris de Bode en journalist Joost Bos gedagvaard omdat de rechter-commissaris de identiteit van de activisten wilde weten. Zij weigeren echter hun bronnen prijs te geven.

Andere Tijden maakte in 2007 een portret van de eerste generatie radicale dierenactivisten in Nederland. Daarin komt onder anderen Henny Velthorst van het Dierenbevrijdingsfront aan het woord.